26 Maj Dlaczego kary nie działają a burzą relację między rodzicem a dzieckiem?
Stanie w kącie, zakaz oglądania bajek czy nakaz wykonania nieprzyjemnej lub nudnej czynności to jedne z wielu przykładów kar stosowanych przez rodziców. Na szczęście coraz mniej dorosłych decyduje się już obecnie na krzyk i kary cielesne, które spotykają się w dzisiejszych czasach ze słusznym potępieniem. Czy inne, łagodniejsze kary powinny być jednak nadal dopuszczalne? W naszym artykule przeczytasz o tym, jak wpływają one na wychowanie dziecka i jego relację z rodzicem.
Spis treści:
- Dlaczego rodzice stosują kary?
- Jak karanie wpływa na dziecko?
- Dlaczego kary nie działają?
- Alternatywy – co zamiast kar?
- Podsumowanie
Dlaczego rodzice stosują kary?
Kary wydają się najprostszym i najszybszym sposobem na wprowadzenie dyscypliny i posłuszeństwa. Być może dlatego są wciąż tak chętnie stosowane przez wielu rodziców, którzy upatrują w nich przepisu na sukces wychowawczy. Przekonamy Cię jednak, że nie jest to dobre podejście.
Łatwiej jest powiedzieć “masz karę” niż tłumaczyć dziecku, co powinno było ono zrobić inaczej i dlaczego. Karanie może się też wydawać wygodne – rodzic nie musi wtedy zapanować nad swoimi emocjami, tylko może w złości, podczas kłótni, wymyślić zakaz, którego dziecko ma przestrzegać w ramach kary za swoje złe zachowanie. Do tego takie działanie daje często poczucie władzy i kontroli. Tylko czy o to chodzi w wychowaniu?
Za karami kryje się często chęć wprowadzenia w domu porządku i dyscypliny, która jest potrzebna, ale jak pokażemy w dalszej części artykułu, może ona być wprowadzana w inny sposób. Dlaczego przysłowiowe stanie w kącie nie zmieni wiele w zachowaniu dziecka?
Jak karanie wpływa na dziecko?
Dziecko otrzymujące karę czuje się pokrzywdzone i niezrozumiane. Zakaz dalszej zabawy lub innej lubianej czynności wywołuje u niego rozpacz, żal i poczucie niesprawiedliwości, dlatego maluch, któremu rodzice nie wytłumaczyli, co zrobił źle, skupi się raczej na swoich negatywnych emocjach i nie wyniesie z takiej kary żadnej nauczki.
Kara niszczy też relację dziecka z rodzicem. Poczucie wyrządzonej krzywdy tworzy u dziecka niechęć do dorosłego, zwłaszcza wtedy, gdy maluch nie rozumie, jakie intencje stoją za postępowaniem rodzica. Surowe, powtarzające się kary mogą zniszczyć zaufanie do rodzica i wzbudzić w dziecku strach oraz poczucie lęku przed nieuchronną karą.
Dlaczego kary nie działają?
Stosowanie kar, niezależnie od wieku dziecka, bardzo często wywołuje u niego chęć buntu, a nie poprawy swojego zachowania. Istnieje ryzyko, że dziecko skupi się na swojej frustracji wywołanej ograniczeniami nałożonymi przez rodzica, będzie szukało sposobów na obejście kary lub pomysłów, jak odegrać się na rodzicu za zrobienie mu na złość.
Działania rodziców mogą też sprawić, że dziecko nie będzie chciało przyznawać się do winy z powodu strachu przed karą. Jest to więc zachęta do kłamstwa, a nie do konstruktywnej, otwartej rozmowy na trudny dla dziecka temat. Ponadto kara uczy dziecko, że niezależnie od racji, silniejszy zawsze wygrywa, a więc przedstawia mu niewłaściwy obraz władzy i podporządkowania.
A przede wszystkim, tak jak już wcześniej wspomnieliśmy, kary burzą relację między rodzicem a dzieckiem, wywołując u malucha strach, brak zaufania, poczucie niezrozumienia, braku bezpieczeństwa i niesprawiedliwości. W wyniku takiego zachowania dziecko zamyka się i nie chce mówić o przyczynach swojego zachowania.
Alternatywy – co zamiast kar?
Powiedzieliśmy już o tym, jak kary mogą wpływać na dzieci, rodziców i więź między nimi. Warto jednak pamiętać, że dziecko mimo wszystko potrzebuje dyscypliny, dzięki której będzie znało, i co ważne, rozumiało zasady oraz będzie potrafiło się do nich stosować.
Jednym z najlepszych rozwiązań jest rozmowa z dzieckiem. Spokojne wytłumaczenie mu zasad, których musi ono przestrzegać i postawienie granic, które musi respektować, jest kluczem do dobrego zachowania.
Aby upewnić się, że dziecko będzie odpowiednio zmotywowane do takiego postępowania, można umówić się z nim na konsekwencje, które będą obowiązywały w przypadku łamania zasad. Maluch będzie wtedy świadomy, co się stanie, gdy postąpi nieprawidłowo. Konsekwencje nie powinny być zbyt surowe, ale trzeba ich konsekwentnie przestrzegać, by pokazać dziecku, że stosowanie się do reguł jest ważne.
Podsumowanie
Stosowanie kar wobec dziecka może negatywnie wpłynąć na jego relację z rodzicami. Kary tworzą bowiem barierę i pogłębiają negatywne emocje oraz brak zrozumienia między dorosłym a maluchem. Reagowanie na niewłaściwe zachowania jest jednak ważne, więc co zamiast kar? Pozytywna dyscyplina, rozmowa, stawianie granic i wyznaczanie konsekwencji zachowań. To wszystko pomoże Ci zachować dobrą relację z dzieckiem, a jednocześnie nauczyć je, co wolno, a czego nie.